2023 Türkiye Ar-Ge ve İnovasyon Raporu'na göre, kamu AR-GE harcamalarında en yüksek payı savunma sanayisi aldı. Ömer Özdinç, raporun detaylarını açıkladı.

2023 Türkiye Ar-Ge Raporu: Savunma Sanayisi Öne Çıkıyor

Kamu AR-GE harcamaları içindeki payı 2023 itibarıyla en yüksek olan sektör yüzde 43 ile savunma sanayisi oldu. SER Akademi, 'Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu'nu yayımladı. Akademinin Genel Müdürü Ömer Özdinç, raporun detaylarını açıkladı. Rapor, ulusal ve uluslararası veri setlerinden elde edilen sonuçlarla hazırlandı. Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin yıllık fotoğrafını çekmeye çalıştıklarını belirtti.

Özdinç, yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki hızlı yükselişe dikkat çekti. Özel sektörün bu alanlarda daha fazla katma değer üretmeye başladığını vurguladı. Ancak, bu alanlarda kat edilecek uzun bir yol olduğunu ifade etti. Türkiye'de AR-GE çalışanlarının sayısının 2023'te 400 bine yaklaştığını belirtti.

AR-GE Çalışanlarının Artışı ve Sektörel Dağılım

Özdinç, raporda yer alan bilgilere göre, özel sektördeki AR-GE çalışanlarının sayısının yüzde 8,8 artarak 207 bine ulaştığını bildirdi. Kamu sektöründeki araştırmacı sayısının ise yüzde 7 düştüğünü ifade etti. İmalat sektörü içinde en çok artışın havacılıkta görüldüğünü belirtti. Bu sektörü, 'Türk inovasyon sisteminin parlayan yıldızı' olarak tanımladı.

Kamu AR-GE harcamalarının toplamı içindeki payını en çok artıran sektörün savunma sanayisi olduğunu vurguladı. Kamu AR-GE yatırımlarının yüzde 167 artırıldığını ifade etti. Tarım ve yeryüzünün keşfi alanlarının da bu sektörü izlediğini belirtti. Yükseköğretim harcamalarının kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığına dikkat çekti.

AR-GE Harcamalarının Bölgesel Dağılımı

Özdinç, AR-GE harcamalarının bölgelere göre dağılımına değindi. Batı Anadolu'nun (Ankara-Konya) bu kategoride birinci olduğunu, İstanbul ile farkın açıldığını bildirdi. AR-GE harcamalarının, gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranının yüzde 1,42'ye çıktığını belirtti. GSYH içindeki AR-GE harcamalarının oranı bakımından Türkiye, OECD ülkeleri içinde 28. sırada yer aldı.

Özdinç, 5 yıllık artış göz önünde bulundurulduğunda Türkiye'nin 21. sırayı aldığını ifade etti. Harcamalarda yüksek artış olmasına rağmen bu göstergenin çok artmamasının sebeplerinden birinin GSYH'de yaşanan yüksek artış olduğunu belirtti. Bu durum, Türkiye'nin AR-GE harcamalarının etkinliğini sorgulatıyor.

Teknoparklar ve İnovasyon Endeksi

Teknoparklardaki firma sayısının 10 bini, istihdam sayısının ise 100 bini geçtiğini bildirdi. Bu bölgelerde ihracat tutarının yıllık yüzde 67 artışla 2 milyar dolara yükseldiğini vurguladı. Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükseldiğine dikkat çekti. Bu iyileşmenin, ülkede AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün sonucu olduğunu belirtti.

İmalat sektörünün ihracatının arttığını, şirket karlılık oranında ise değişim yaşanmadığını ifade etti. Yüksek teknoloji sektörünün diğer teknoloji birimlerine göre yavaşlamadan en az etkilenen alan olduğunun altını çizdi. Bu durum, Türkiye'nin yüksek teknoloji alanındaki potansiyelini göstermektedir.

KOBİ'lerin Yüksek Teknoloji Sektöründeki Rolü

Özdinç, yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 arttığını, cironun ise dolar bazında yüzde 7 düştüğünü ifade etti. Türkiye'nin araştırmacı sayısı açısından OECD ülkeleri içindeki yerine de dikkat çekti. AR-GE tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısında Türkiye, 8. sırada yer aldı.

Son bir yıllık artışta Estonya'nın ardından ikinci sırayı aldığını belirtti. 5 yıllık artış dikkate alındığında ise birinci sıraya yerleşti. Yazılım sektöründe KOBİ'lerin, 206 milyar lira ciroyla sektördeki toplam gelirin yüzde 63'ünü oluşturduğunu ifade etti. İstihdamın da yüzde 76'sını KOBİ'lerin sağladığını vurguladı.